Welkom in De Kleine Grote Wereld, in MIJN Kleine Grote Wereld, om precies te zijn. In deze blog deel ik mijn fascinatie met het natuurlijke systeem in woord, maar véél meer nog, in beeld. Behalve inspirerende video’s en afbeeldingen van anderen zal ik ook heel veel eigen werk delen.
Ik teken en schilder vrijwel dagelijks en wordt daar heel vaak toe geïnspireerd door iets wat ik in de natuur zie. Vroeger, als kind, lag ik al met een vergrootglas op mijn buik in de tuin, op ontdekkings”tocht” om te zien wat er leefde en vooral ook hóe het leefde. Er was niets leuker dan met een schepnetje en een emmer te kijken wat er in het vijvertje leefde en het was een feest als er kikkers en salamanders of geelgerande watertorren in terecht kwamen, als moest je voor de laatste een beetje oppassen.
Zoals het vaker gaat als mensen volwassen worden, raakte ik wat verwijderd van de natuur. Ik was er nog wel in geïnteresseerd, ging graag ‘naar buiten’ om in het groen te zijn, maar de tijd dat ik me op mijn buik lag te verwonderen, leek voorgoed voorbij. Léék. Want als je zomaar mijn tuin in zou kunnen wandelen, zou je me weer met regelmaat in de vreemdste poses kunnen aantreffen om dat ene beestje te fotograferen. Want als ik het goed op de foto krijg, kan ik het misschien determineren. En dat vind ik leuk, want dan kan ik bijhouden wat er eigenlijk allemaal in “mijn” stukje natuur leeft, in mijn eigen Kleine Grote Wereld.
Dat stukje natuur van mij strekt zich uit tot de plekken waar ik vaak kom. Het ommetje met de hond in de buurt, het bosje bij het losloopveld, de zeedijk, de dijken en polder bij de Oosterschelde, de dijken en velden rondom de Zwaakse Weel. En als ik daar ben, kan kijk ik en fotografeer ik wat ik kan. Wie met mij een rondje wandelt, moet geduld hebben of zelf een camera vasthouden of ergens met een boek even lekker in de zon gaan zitten tot ik klaar ben. Want ik heb stiekem een missie. Ik wil een klein beetje beter begrijpen hoe het natuurlijke systeem dat ons draagt, werkt.
Daar heb je toch biologen voor! denk je nu misschien. Maar de biologie van de oude stempel is nog een beetje mechanistisch van aard. Dat wil zeggen dat natuurkundige en biologische verschijnselen nogal los van de context worden bestudeerd. Je kunt het vergelijken met wanneer je met buikpijn naar het ziekenhuis gaat. Dan kijkt er een specialist naar je buik. Maar ze kijken niet verder dan hun eigen specialisme. Als je iets mankeert waarvan de oorzaak niet in je buik ligt, maar ergens anders, kun je wel eens met je probleem blijven rondlopen. Dan wordt misschien het symptoom opgelost met een pijnstiller of zo, maar het probleem kan dan in de grond blijven bestaan. Zo gaat het met de natuur ook. Biologen kijken verbijsterend vaak heel specialistisch naar een heel klein stukje natuur, net alsof het niet verbonden is met al het andere. En zoals we weten, gaat het met de natuur in ons land niet al te best. En aangezien de natuur een systeem is dat heel ingewikkeld met alles binnen die natuur samenhangt, moeten we leren naar het systeem als geheel te kijken om te leren zien waar de oorzaken van de problemen zitten. We zijn met de mechanistische kijk op de mens en de natuur heel ver gekomen. Ik bedoel, er zijn enorm veel ziektes die we tegenwoordig kunnen genezen. Maar er zijn evenzoveel ziektes die we niet begrijpen en die betreffen vrijwel allemaal het menselijke systeem als geheel. Denk aan auto-immuunziekten. Als je de natuur een beetje als mens wil zien, kun je zeggen dat zij ook ziek is en dat pijnstillers of kleine operaties niet gaan helpen om haar beter te maken. Haar systeem is ziek en we moeten beter leren begrijpen hoe haar systeem werkt om haar te kunnen genezen. Als we dat kunnen. Maar ook als we dat niet kunnen, dan moeten we het in elk geval proberen. Want de natuur is niet zomaar een losstaand stukje groen waar wij lekker kunnen recreëren. De natuur is onze leefwereld. Zonder natuur geen mens. Andersom is het geen probleem. Als de mens verdwijnt, zal de natuur daar niet om malen. Die kan zonder ons. Maar iedereen die piept over de stikstofcrisis, zou moeten begrijpen hoezeer wij als mens afhankelijk zijn van de natuur en dat als het systeem verder in elkaar valt, die ons niet meer kan dragen.
Ik heb niet de illusie dat ik het natuurlijke systeem wel eens even zal doorgronden. Maar ik observeer mijn eigen Kleine stukje van de Grote Wereld en probeer daar zo goed mogelijk voor te zorgen. Als anderen dat dan ook doen, dan worden die Kleine stukje bij elkaar toch een Grote Wereld. En als we met elkaar delen wat we leren, dan kunnen we het systeem als geheel beter leren begrijpen.
Mijn manier van observeren is vrijwel altijd met een camera. Ik leg vast wat ik zie en probeer dan te determineren om welke soort het gaat. Een ontieglijk lastige klus omdat er veel meer soorten zijn dan je denkt en het voor een leek niet te doen is om van elke waarneming uit te zoeken wat je ziet. Dus dan volgt er soms ook nog een stukje onderzoek en vooral ook ‘beter kijken’. En dat laatste doe ik door te tekenen.
Ik houd een natuurdagboek bij. Niet netjes in één boek, maar verdeeld over meerdere boeken en losse bladen. Daarin maak ik notities van wat ik zie, zoals de groep kramsvogels die gisteren netjes op de eerste dag van de lente voorbij kwam vliegen. En ik teken. Soms heel netjes natuurgetrouw, soms een beetje vreemd maar wel leuk, zoals de tekening hierboven en soms ook neemt mijn fantasie een haarspeldbochtafslag en vind ik op papier nieuwe wezentjes uit. Niet dat die origineler zijn dan waar de natuur zélf mee uit de hoek komt, overigens.
Een voorbeeld van een tekening uit mijn natuurdagboek is de bovenstaande, van een paar weken geleden. Ik schreef daar toen het volgende bij:
Toen ik twee dagen geleden de vogels in onze tuin voerde, hoorde ik een bekende schreeuw. Boven me, tegen een babyblauwe lucht cirkelden drie buizerds, opgewonden dat ze na zoveel dagen regen eindelijk weer in de zon konden vliegen. Als ze langzaam hun ronde draaiden, verlichtte de zon de onderkant van hun vleugels. Ze waren prachtig warm bruin tegen die blauwe lucht. Met een vol gevoel van bewondering verscheen daarna deze tekening in mijn dagboek.
Je bent meer dan welkom om mijn ontdekkingstocht van het systeem en mijn natuurdagboek te volgen en als je vragen hebt, laat dan vooral een reactie achter onder mijn posts of stuur me een e-mail via de contactpagina.
Mocht je eens werk zien dat je zou willen kopen, informeer dan gerust naar de mogelijkheden.